Ortopedyczna Terapia Manualna (OMT) wg koncepcji Kaltenborna – Evjenth’a
Manus (ręka) - „medycyna ręczna”, wywodzi się ze starożytnej medycyny ludowej. Jest to ręczne badanie i leczenie dysfunkcji układu ruchu pacjenta, poprzez wykonywanie przez terapeutę specyficznych technik ruchowych. W odróżnieniu od uprawianego przez laików „kręgarstwa” cechuje się medycznym wykształceniem terapeuty, umożliwiającym postawienie dokładnej diagnozy, oraz wskazań i przeciwwskazań do leczenia manualnego.
- Pierwsze wzmianki o stosowaniu zabiegów manualnych na kręgosłupie pochodzą z Egiptu i Azji Mniejszej datując się na 3000 lat p.n.e.
- Liczne pisma z zakresu medycyny manualnej pozostawił po sobie Hipokrates (460-377 p.n.e.)
- Wzmianki o stosowaniu technik manualnych pozostawili po sobie również Galen, Avicenna, Parè
- W XIX w. zainspirowany manualnymi metodami Hipokratesa amerykański lekarz Andrew Still otworzył szkołę osteopatii, która na początku XX wieku powstała również w Europie
Ortopedyczna Terapia Manualna (OMT) wg koncepcji Kaltenborna – Evjenth’a (ang. Orthopedic Manipulative Therapy) - definicja opracowana przez Międzynarodową Federację Ortopedycznych Terapeutów Manualnych:
Orthopedic – dotyczy dysfunkcji struktur tworzących stawy oraz powiązanych z nimi mięśni, miękkich tkanek okołostawowych, a także korzeni nerwowych i nerwów obwodowych
Manipulative – techniki ruchowe wymagają sprawności oraz zręczności manualnej i mechanicznej. Techniki te stanowią wycinek fizjoterapii stosowanej w ortopedycznych schorzeniach narządu ruchu
Therapy – dotyczy terapii wykonywanej przez fizjoterapeutów
- hipomobilność (ograniczenie ruchomości, zesztywnienie) stawów
- hipermobilność (nadruchomość, niestabilność) stawów
- dolegliwości bólowe
- dysfunkcje mięśni, tkanek okołostawowych, oraz nerwów obwodowych
- masaż (klasyczny, funkcyjny, poprzeczny)
- czynna relaksacja mięśni
- mobilizacje i manipulacje w obrębie stawów
- mobilizacje tkanki nerwowej
- ćwiczenia wzmacniające, koordynacyjne, stabilizujące, ćwiczenia o charakterze profilaktycznym, autogennym, nauka ergonomii dnia codziennego
Mobilizacje
- To ruchy translatoryczne w stawach prowadzone biernie do granicy ruchu fizjologicznego
- niewielka prędkość, duża amplituda
- cel: zwiększenie ograniczonego zakresu ruchu
Manipulacje
- „szybkie rękoczyny”
- ruchy bierne w stawie zwiększającym jego ruchomość poprzez przekroczenie fizjologicznej granicy ruchu bez przekroczenia granicy anatomicznej stawu zwane nagłymi pchnięciami jednego elementu stawu przy stabilizacji pozostałych
- duża prędkość i mała amplituda ruchu
Ortopedyczna Terapia Manualna zajmuje się diagnostyką oraz leczeniem zaburzeń czynnościowych narządu ruchu (dysfunkcje somatyczne)
- problemy bólowe
- zmiany zakresu ruchomości (jego zmniejszenie lub zwiększenie)
- zmiany tkankowe
Objawy te występują łącznie, czasem pojawiają się jednak pojedynczo. Podczas badania zaleca się postępowanie według pewnego schematu, który ogranicza możliwość przeoczenia jakichkolwiek objawów.
- Zaburzenia napięcia więzadeł
- Zaburzenia równowagi napięć mięśniowych
- Zaburzenia stereotypów ruchowych
- Zablokowania czynnościowe stawów międzywyrostkowych kręgosłupa i stawów obwodowych
- Reflektoryczne zaburzenia czynnościowe tkanek miękkich
- Nadmierna ruchomość stawów – hipermobilność
- Zablokowania (uwięźnięcia) tkanek wewnątrzdyskowych
- Zaburzenia stereotypu oddechowego
- Zespoły kręgosłupowo-narządowe i narządowo-kręgosłupowe (choroby narządów wewnętrznych, w których współistnieją bóle kręgosłupa)
- Zaburzenia w obrębie opon mózgowo-rdzeniowych, osłonek nerwów obwodowych oraz powięzi ciała (neuromobilizacje, terapia kranio-sakralna)
- Choroby nowotworowe z przerzutami do kości lub guzy nowotworowe kości
- Gruźlica kręgów i inne choroby bakteryjne kręgosłupa
- Rodząca się przepuklina jądra miażdżystego z ostrymi dolegliwościami bólowymi
- Złamania kręgów, zwichnięcia stawów kręgosłupa i świeże stany pourazowe
- Osteoporoza kręgów przy obniżonym wskaźniku gęstości kości (bmd) w badaniu densytometrycznym kręgosłupa
- Niektóre wady wrodzone kręgosłupa
- Hipermobilność miejscowa lub niestabilność na poziomie wykonywanego zabiegu
- Kręgozmyk prawdziwy lub rzekomy na poziomie wykonywanego zabiegu
- Niewydolność tętnic kręgowych - przy zabiegach w obrębie kręgosłupa szyjnego