Ortopedyczna Terapia Manualna (OMT) wg koncepcji Kaltenborna – Evjenth’a

Manus (ręka) - „medycyna ręczna”, wywodzi się ze starożytnej medycyny ludowej. Jest to ręczne badanie i leczenie dysfunkcji układu ruchu pacjenta, poprzez wykonywanie przez terapeutę specyficznych technik ruchowych. W odróżnieniu od uprawianego przez laików „kręgarstwa” cechuje się medycznym wykształceniem terapeuty, umożliwiającym postawienie dokładnej diagnozy, oraz wskazań i przeciwwskazań do leczenia manualnego.

  • Pierwsze wzmianki o stosowaniu zabiegów manualnych na kręgosłupie pochodzą z Egiptu i Azji Mniejszej datując się na 3000 lat p.n.e.
  • Liczne pisma z zakresu medycyny manualnej pozostawił po sobie Hipokrates (460-377 p.n.e.)
  • Wzmianki o stosowaniu technik manualnych pozostawili po sobie również Galen, Avicenna, Parè
  • W XIX w. zainspirowany manualnymi metodami Hipokratesa amerykański lekarz Andrew Still otworzył szkołę osteopatii, która na początku XX wieku powstała również w Europie

Ortopedyczna Terapia Manualna (OMT) wg koncepcji Kaltenborna – Evjenth’a (ang. Orthopedic Manipulative Therapy)  - definicja opracowana przez Międzynarodową Federację Ortopedycznych Terapeutów Manualnych:

Orthopedic – dotyczy dysfunkcji struktur tworzących stawy oraz powiązanych z nimi mięśni, miękkich tkanek okołostawowych, a także korzeni nerwowych i nerwów obwodowych

Manipulative – techniki ruchowe wymagają sprawności oraz zręczności manualnej i mechanicznej. Techniki te stanowią wycinek fizjoterapii stosowanej w ortopedycznych schorzeniach narządu ruchu

Therapy – dotyczy terapii wykonywanej przez fizjoterapeutów

  • hipomobilność (ograniczenie ruchomości, zesztywnienie) stawów
  • hipermobilność (nadruchomość, niestabilność) stawów
  • dolegliwości bólowe
  • dysfunkcje mięśni, tkanek okołostawowych, oraz nerwów obwodowych
  • masaż (klasyczny, funkcyjny, poprzeczny)
  • czynna relaksacja mięśni
  • mobilizacje i manipulacje w obrębie stawów
  • mobilizacje tkanki nerwowej
  • ćwiczenia wzmacniające, koordynacyjne, stabilizujące, ćwiczenia o charakterze profilaktycznym, autogennym, nauka ergonomii dnia codziennego

Mobilizacje

  • To ruchy translatoryczne w stawach prowadzone biernie do granicy ruchu fizjologicznego
  • niewielka prędkość, duża amplituda
  • cel: zwiększenie ograniczonego zakresu ruchu 

Manipulacje

  • „szybkie rękoczyny”
  • ruchy bierne w stawie zwiększającym jego ruchomość poprzez przekroczenie fizjologicznej granicy ruchu bez przekroczenia granicy anatomicznej stawu zwane nagłymi pchnięciami jednego elementu stawu przy stabilizacji pozostałych
  • duża prędkość i mała amplituda ruchu

Ortopedyczna Terapia Manualna zajmuje się diagnostyką oraz leczeniem zaburzeń czynnościowych narządu ruchu (dysfunkcje somatyczne)

  • problemy bólowe
  • zmiany zakresu ruchomości (jego zmniejszenie lub zwiększenie)
  • zmiany tkankowe 

Objawy te występują łącznie, czasem pojawiają się jednak pojedynczo. Podczas badania zaleca się postępowanie według pewnego schematu, który ogranicza możliwość przeoczenia jakichkolwiek objawów.

  • Zaburzenia napięcia więzadeł
  • Zaburzenia równowagi napięć mięśniowych
  • Zaburzenia stereotypów ruchowych
  • Zablokowania czynnościowe stawów międzywyrostkowych kręgosłupa i stawów obwodowych
  • Reflektoryczne zaburzenia czynnościowe tkanek miękkich
  • Nadmierna ruchomość stawów – hipermobilność
  • Zablokowania (uwięźnięcia) tkanek wewnątrzdyskowych
  • Zaburzenia stereotypu oddechowego
  • Zespoły kręgosłupowo-narządowe i narządowo-kręgosłupowe (choroby narządów wewnętrznych, w których współistnieją bóle kręgosłupa)
  • Zaburzenia w obrębie opon mózgowo-rdzeniowych, osłonek nerwów obwodowych oraz powięzi ciała (neuromobilizacje, terapia kranio-sakralna)
  • Choroby nowotworowe z przerzutami do kości lub guzy nowotworowe kości
  • Gruźlica kręgów i inne choroby bakteryjne kręgosłupa
  • Rodząca się przepuklina jądra miażdżystego z ostrymi dolegliwościami bólowymi
  • Złamania kręgów, zwichnięcia stawów kręgosłupa i świeże stany pourazowe
  • Osteoporoza kręgów przy obniżonym wskaźniku gęstości kości (bmd) w badaniu densytometrycznym kręgosłupa
  • Niektóre wady wrodzone kręgosłupa
  • Hipermobilność miejscowa lub niestabilność na poziomie wykonywanego zabiegu
  • Kręgozmyk prawdziwy lub rzekomy na poziomie wykonywanego zabiegu
  • Niewydolność tętnic kręgowych - przy zabiegach w obrębie kręgosłupa szyjnego